Windows tuổi 25: nhớ lại thuở ban đầu

Windows tuổi 25: nhớ lại thuở ban đầu

Cập nhật lúc 16h44' ngày 12/11/2010

25 năm trước, vào ngày 20/11/1985, Microsoft phát hành Windows 1.0, nhưng nó không tạo ra thành công ngay.

Bạn có nhớ Windows 1.0? rất có thể câu trả lời là “không”.



25 năm trước, khi Microsoft phát hành phiên bản đầu tiên của Windows, vào ngày 20/11/1985, nó đã chậm chân cho cuộc đua và ít được sử dụng.

Apple lúc đó đã đưa giao diện đồ họa cho người dùng (GUI) vào các máy tính Macintosh được hơn một năm, trong khi các hệ điều hành DOS đã thống trị thị trường máy tính cá nhân IBM và các máy tính cá nhân tương thích IBM.
Windows 1.0 là “vỏ” giao diện đồ họa cho MS-DOS (phiên bản HĐH DOS của Microsoft), nhưng trong một vài khía cạnh đã quá “đát”, thậm chí theo tiêu chuẩn năm 1985. Ví dụ, Windows 1.0 không cho phép các cửa sổ chồng lên nhau, một tính năng đã được Macintosh cung cấp.
Không ai sử dụng phiên bản đầu tiên này có thể tiên đoán rằng Windows sẽ thống trị hoàn toàn thị trường máy tính cá nhân 25 năm sau đó.
Khi Windows 1.0 được phát hành, Nathaniel Borenstein đang làm việc cho Trung tâm IT của ĐH Carnegie Mellon.
“Nhớ lại thật buồn cười, chúng tôi đã chế giễu họ khắp nơi”, Borenstein nói. “Bởi vì chúng tôi lúc đó đã viết ra và dùng một chương trình quản lý cửa sổ cao cấp hơn hẳn, và những chàng trai này đã đem tới một hệ thống ngây ngô tới mức thảm hại. Chúng tôi chỉ biết họ chưa từng hoàn thiện bất cứ điều gì”.
Borenstein đã tạo ra MIME, chuẩn Internet cho việc gửi và nhận dữ liệu đa truyền thông. Bài học ở đây là ngay cả các chuyên gia công nghệ “xịn” nhất cũng có thể sai lầm. “Đừng bao giờ đánh giá thấp giá trị của sự kiên trì”, Borenstein nói.
Mặc dù Windows 1.0 không được sử dụng rộng rãi, Microsoft đã bán lẻ HĐH dưới hình thức cài sẵn trên các PC và cả đóng gói, được trang trí với dòng chữ: "Microsoft Windows Operating Environment For IBM and COMPAQ Personal Computers". (Thời điểm đó chưa có quá nhiều thương hiệu máy tính như bây giờ - PV).



Ngày này, sau 25 năm, hơn 9/10 máy tính để bàn đang chạy một phiên bản nào đó của Windows. Windows XP, được phát hành đã gần một thập kỷ, vẫn được sử dụng rộng rãi nhất.

Nhưng XP bắt đầu nhường đường cho Windows 7. Phiên bản HĐH mới nhất này được Microsoft bán 240 triệu giấy phép sử dụng ngay trong năm đầu tiên.
Mặc dù Borenstein nhớ tới Windows 1.0, Bill Gates khẳng định danh tiếng không thực sự cất cánh cho đến phiên bản Windows 3.0 và Windows 95. Người dùng máy tính làm quen với các phiên bản thứ 2 và 3 đã cảm thấy thích thú, nhưng chưa ấn tượng lắm.
Ở bản Windows 2.0, “Bạn biết bạn đang ở trong DOS”, bởi vì bạn vẫn phải làm việc với các dấu nhắc lệnh, Chris Hewitt, một nhà phát triển của Readify – một công ty tư vấn phát triển ứng dụng tại Úc, cho biết. “Thực sự, họ nên gọi Windows 3 là 'Windows 1'. Windows 3 mới là phiên bản đầu tiên cài trên các máy tính như là một HĐH”.
Hewitt nhớ lại có sự hồ hởi đối với giao diện đồ họa của Windows 3.0, nói công ty của ông lúc đó đã mua 30.000 giấy phép sử dụng.
Hewitt mới đây đã tham dự Hội nghị các nhà phát triển chuyên nghiệp (PDC) của Microsoft tại tổng hành dinh của công ty ở Redmond, Washington (Mỹ). Một đại biểu PDC khác, nhà phát triển phần mềm Julian Easterling của công ty Marriott International ở Bethesda, Maryland (Mỹ), cũng nhớ là đã dùng Windows 2.0.
"Tôi tin Windows 2 vẫn là DOS," Easterling nói. "Windows 3 là phiên bản GUI đầu tiên mà tôi nhớ là nhìn thấy".
Windows 2.0 được phát hành vào năm 1988 và Windows 3.0 vào năm 1990, nhưng lúc đó Easterling đang là một tín đồ của HĐH OS/2 của IBM.
“Khi ấy tôi thích OS/2 hơn. Tôi đã nghĩ đó là HĐH tốt hơn nhiều. Tôi cho là nó có kỹ thuật tốt hơn”, ông nói.
“Dù vậy GUI của nó không đẹp mắt, trên quan điểm lập trình, tôi nghĩ OS/2 tốt hơn nhiều”, Easterling nói tiếp. "Dĩ nhiên, Microsoft đã tiếp thị sau nó và thực sự đã vượt lên trước”.
Tại PDC, một số giám đốc điều hành của Microsoft cũng hồi tưởng lại những ấn tượng đầu tiên của họ về Windows, những điều đã xảy ra từ nhiều năm trước trước khi họ chuyển sang làm việc cho công ty. Khi được hỏi ông nhớ gì về lần đầu tiên nhìn thấy Windows, Bryan phá lên cười: "Chắc là tôi không thể nhớ nổi".
Bryan đã làm cho Microsoft được 12 năm, hiện là Giám đốc sản phẩm Windows Phone.
Bryan nói ông nghĩ Windows 3.1 đã cung cấp trải nghiệm Windows đầu tiên cho ông, khi ông còn là một sinh viên ngành kỹ thuật máy tính. Bryan đã sử dụng máy tính lớn (mainframe) và máy trạm (workstation), nhưng Windows đã cung cấp một kiểu tiện dụng mới.
“Quả là, toàn bộ giao diện đồ họa cho người dùng là một trải nghiệm rất khác biệt”, ông nói. “Đó là thứ đầu tiên tôi được sử dụng. Tôi không dùng máy Mac, và tôi đã sử dụng các giao diện dòng lệnh khác”.
Guy Gilbert, một giám đốc nhóm sản phẩm của Microsoft, tiếp xúc lần đầu với Windows vào những năm 1990, và dùng nó để chạy bảng tính Excel và phần mềm trình chiếu.
Chuyển đổi giữa Windows và các hệ thống thô sơ gây nên sự bực bội, Gilbert nói.
"Bạn làm một phần công việc của mình trong thế giới của Windows, đồng thời bạn vẫn phải làm những phần việc lớn khác trên mainframe", ông nói. “Tôi là nhà phân tích tại Exxon Mobil vào đầu những năm 1990, dành rất nhiều và hầu như toàn bộ thời gian cho Excel, và rồi tôi phải quay lại với hệ thống e-mail độc quyền của họ chạy trên mainframe, mà thực sự là kinh khủng. Những điều này giống như đem một tài liệu quá tệ so với giao diện đồ họa cho người dùng của Windows”, ông nói.
Về lần tiếp xúc đầu tiên với Windows, Bryan nói ông đã hết sức ấn tượng.
“Tôi ấn tượng vì lúc đó tôi đang sử dụng mọi cái với những giao diện ký tự. Từ việc gõ mọi thứ chuyển sang chỉ việc trỏ và nhấp chuột là cả một sự thay đổi lớn lao”, ông nói. "Đó là cách tương tác với máy tính khác hẳn”.
Windows đặc biệt hữu ích cho những ai bị xem là “mù” máy tính.
"Nó thực sự dễ dàng cho nhiều người”, Bryan nói. “Tôi nhớ đã mua một bộ máy tính chạy DOS cho doanh nghiệp nhỏ của gia đình… Tôi đã phấn khích và nói với họ về những gì họ có thể làm với PC và rồi thì tôi bật máy lên, máy khởi động với một dấu nhắc cùng con trỏ nhấp nháy. Ồ, chúng ta làm gì bây giờ đây?"
“Thật đáng sợ để bắt đầu tại dấu nhắc lệnh, với màn hình trắng trơn và con trỏ nhấp nháy cùng với một dấu nhắc, và mọi người không có ý tưởng phải làm gì. Chúng giống như ‘tôi đoán chúng ta tắt nó bây giờ’”.
“Nhưng với Windows, bạn nhấp chuột và bạn đã ở trong chương trình… Nó chắc chắn là một thay đổi mang tính cách mạng về những trải nghiệm mọi người đã có và đem lại khả năng tiếp cận với rất nhiều người”.